زینب

بعقرب ها از جمله بند پایانی هستند كه با گسترش زندگی شهرنشینی و استفاده از زمین های بایر و حاشیه شهرها برای ساخت و ساز به شكل ناخواسته وارد زندگی ما شده اند.
براساس آمارهای موجود از حدود 200 گونه متفاوت عقرب كه در سراسر دنیا پراكنده است، تنها حدود 20 گونه آن‌ ها سمی هستند، در بین آن‌ها گونه كه نوعی عقرب قرمز هندی است، كشنده‌ ترین گونه می باشد كه میزان كشندگی آن در ایالت ‌های هند بین 40 تا 30 درصد گزارش‌ شده است.
عقرب زرد كوچك (گادیم) از جمله شایع ترین عقرب ها در استان هرمزگان است كه به علت داشتن نیش كوچك، درد زیادی ایجاد نمی كند و فرد گاهی متوجه عقرب زدگی نمی شود به همین دلیل به مركزهای درمانی مراجعه نكرده یا دیر مراجعه می كند كه این تاخیر می تواند شدت علائم را چند برابر كرده و حتی منجر به مرگ شود.
فعالیت عقرب ها با گرم شدن هوا در فصل بهار و تابستان، افزایش می یابد به همین دلیل بیشترین موارد عقرب زدگی در ماه های گرم سال اتفاق می افتد.
این بند پایان روزها در منازل، لابلای لباس ها، وسایل خواب و هر نقطه ای كه از دسترس دور باشد پنهان می شوند و با تاریك شدن هوا از لانه های خود خارج می شوند.
كودكان، افراد مسن، كشاورزان، كارگران و زنان خانه دار بیشتر در معرض خطر عقرب زدگی قرار دارند.
با توجه به خطر مرگ در پی گزش این حشره، كارشناسان بر اقدام درمانی درست و سریع در این‌ خصوص تاكید دارند.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی هرمزگان در همین ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: زهر بیشتر عقرب ‌های سمی باعث نابودی گلبول ‌های قرمز خون شده و در محل گزش نیز تغییر رنگ موضعی و تورم دردناك ایجاد می ‌كند.
دكتر فاطمه نوروزیان بیان داشت: فردی كه دچار گزش با این حشره شده حتما باید توسط پزشك معاینه شده و با تزریق سرم ضد عقرب درمان شود.
وی ادامه داد: علامت های عقرب زدگی با توجه به سن فرد عقرب زده، نوع عقرب، محل و ساعت گزش متفاوت است و واكنش ساده مانند خارش، قرمزی پوست، تورم و خون مردگی و یا علامت های شدید تر مانند تغییرات فشار خون، نارسایی تنفسی و از كارافتادگی كلیه را ایجاد می كند و در صورت تاخیر در درمان منجر به مرگ می شود پس باید خطر عقرب زدگی را جدی بگیریم.
دكتر نوروزیان تصریح كرد: با توجه به آمار بالای گزش ناشی از عقرب تمام مركزهای بهداشتی درمانی در استان با وجود تمام كمبود ها و مشكلات، دارای سرم ضد عقرب هستند و در مواقع ضروری و مراجعه بیمار جهت درمان از این سرم استفاده می ‌شود و كمبودی در این زمینه وجود ندارد.
وی خاطر نشان كرد: اوضاع كسی كه دچار عقرب گزیدگی شده، نباید بی ‌اهمیت تلقی شود چرا كه ممكن است جان بیمار در خطر باشد و اهمال ‌كاری به مرگ وی منجر شود.
این مقام مسئول تاكید كرد: فردی كه دچار عقرب‌ زدگی می‌ شود باید در اولین فرصت به بیمارستان رسانده شود و نیاز است آزمایش‌ های ویژه‌ ای برای بیمار انجام شود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی هرمزگان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: فرد عقرب زده باید خونسردی خود را حفظ كند و در صورت امكان، عضو عقرب زده را ثابت یا بی حركت نگاه داشته و پایین تر از سطح قلب قرار دهند.
دكتر غلامعلی جاودان افزود: 2 تا سه سانتی متر بالاتر از محل عقرب زدگی را با یك طناب، پارچه و یا رگ بند كه حداقل یك انگشت از زیر آن رد شود ببندید و فرد را در كوتاه ترین زمان به مركز درمانی برسانید.
وی تاكید كرد: استفاده از داروهای محلی، داغ كردن، تیغ زدن و سوزاندن به هیچ وجه توصیه نمی شود.
از جمله راهكارهایی كه برای پیشگیری از عقرب گزیدگی از سوی كارشناسان حشره شناسی توصیه می شود می توان به بهسازی محیط كار در منزل، نصب توری در پنجره ها، پوشاندن فاصله در و كف زمین و درز دیوارها، جلوگیری از تلمبار كردن نخاله های ساختمانی، استفاده از تختخواب در محیط های باز و قرار گرفتن پایه های آن در یك ظرف محتوی آب یا نفت و رعایت فاصله 30 سانتی متری تخت با دیوار اشاره كرد.
از دیگر راه های پیشگیری بازرسی كناره های اتاق در زمان خواب، جلوگیری از انبار شدن لباس ها، كنترل كفش ها و لباس ها، استفاده از دستكش و چكمه توسط كشاورزان و نگهداری مرغ و خروس با حفظ بهداشت محیط است.
براساس اعلام دانشگاه علوم پزشكی هرمزگان در پنج ماهه اول امسال ، یك هزار مورد عقرب گزیدگی در این استان ثبت شده كه دو مورد آن منجر به فوت شده است.
سال گذشته نیز بیش از سه هزار مورد عقرب گزیدگی در هرمزگان ثبت شده كه سه مورد فوتی به دنبال داشته است.
جدیدترین مورد عقرب گزیدگی در استان هرمزگان در چند روز گذشته در شهرستان بشاگرد اتفاق افتاده كه طی آن یك زن 76 ساله بر اثر گزش این حشره سمی جان خود را از دست داد.
این بیمار كه در روستای دهندر در گافر بشاگرد دچار عقرب گزیدگی شده بود پس از مراجعه به بیمارستان سردشت و تزریق سرم، با نظر كادر درمانی مرخص شده است.
دانشگاه علوم پزشكی هرمزگان در خصوص مرگ این بیمار، اعلام كرده است: گزارش بیمارستان بشاگرد نشان می دهد بیمار یاد شده پس از آنكه در ساعات شب دچار عقرب گزدیدگی شده است، زمان طلایی درمان را از دست داده و ظهر روز بعد به بیمارستان مراجعه كرده است.
براساس این گزارش بیمار پس از مراجعه دیر هنگام، با وجود نداشتن علائم بالینی، سرم ضد عقرب دریافت كرده و مرخص شده و كادر درمانی هنگام ترخیص به بیمار گفته اند اگر دچار عوارض خاصی شد دوباره مراجعه كند.
بیمار پس از مراجعه به منزل، دچار مشكلاتی از جمله مشاهده خون در ادرار شده و دوباره به بیمارستان مراجعه می كند كه با توجه به وخامت حال وی به بیمارستان میناب اعزام می شود اما به دلیل گسترش سم و عوارض ناشی از تاخیر در مراجعه به موقع، جان خود را از دست می دهد.
مسئولان این دانشگاه در پاسخ به این پرسش كه چرا بیمارستان بشاگرد بیمار را بدون كامل شدن درمان و رفع خطر جانی از بیمارستان مرخص كرده ، بیان داشته اند: این موضوع نیازمند پیگیری بیشتر است اما اگر بیمار عقرب گزیده در شش ساعت اول مراجعه نكند، به نوعی شانس درمان كامل را از دست می دهد و هر چه زمان بیشتری بگذرد، به دلیل نفوذ سم در جریان خون با خطر مرگ مواجه می شود.